Αντιοξειδωτικά

Αντιοξειδωτικά: τί είναι και ποια τα οφέλη τους

Σίγουρα θα έχετε ακούσει με κάποιο τρόπο τον όρο αντιοξειδωτικά. Ωστόσο λίγοι γνωρίζουν τι ακριβώς είναι και πως λειτουργούν. Πάμε να ρίξουμε μια ματιά με απλά λόγια στο θέμα.

Τι είναι τα αντιοξειδωτικά με απλά λόγια

Τα αντιοξειδωτικά είναι μόρια που καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες μέσα στο σώμα μας. Οι ελεύθερες ρίζες είναι κάποια παράγωγα που προκαλούν ζημιά εάν βρίσκονται με μεγάλη συγκέντρωση στον οργανισμό.

Σχετίζονται με πολλαπλές ασθένειες όπως ο διαβήτης τύπου 2, καρδιακά προβλήματα και μορφές καρκίνου.

Τα σώμα μας από τη φύση του έχει αντιοξειδωτικούς μηχανισμούς διατηρούν υπό έλεγχο τη δράση των ελευθέρων ριζών.

Αντιοξειδωτικά όπως βρίσκουμε και στα τρόφιμα. Κυρίως στα φρούτα, στα λαχανικά καθώς και σε άλλα τρόφιμα του φυτικού βασιλείου.

Κάποιες από τις βασικές βιταμίνες όπως η Ε και η C έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση.

Υπάρχουν επίσης και αντιοξειδωτικά που χρησιμοποιούνται στο εμπόρια για τη συντήρηση των συσκευασμένων τροφίμων ώστε να αντέχουν περισσότερο χρόνο χωρίς αλλοίωση.

Τι είναι οι ελεύθερες ρίζες και πως μας επηρεάζουν

Οι ελεύθερες ρίζες διαρκώς δημιουργούνται μέσα στο σώμα μας.

Εάν δεν υπήρχαν τα αντιοξειδωτικά οι ελεύθερες ρίζες σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα θα προκαλούσαν τεράστια ζημιά και θα μας οδηγούσαν σίγουρα στο θάνατο.

Ωστόσο οι ελεύθερες ρίζες είναι απαραίτητες για την υγεία μας και για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού.

Για παράδειγμα το αμυντικό μας σύστημα χρησιμοποιεί τις ελεύθερες ρίζες για να καταπολεμήσει μολύνσεις.

Το μυστικό βρίσκεται στην ισορροπία μεταξύ των ελευθέρων ριζών και των αντιοξειδωτικών. Όταν οι ελεύθερες ρίζες είναι περισσότερες από τα αντιοξειδωτικά δημιουργείται το λεγόμενο «οξειδωτικό στρες».

Το παρατεταμένο οξειδωτικό στρες προκαλεί ζημιά στο DNA, στις κυτταρικές μεμβράνες καθώς και σε άλλα σημαντικά δομικά στο σώμα μας. Πολλές φορές οδηγεί και σε κυτταρικό θάνατο.

Βλάβες στο DNA αυξάνουν κατακόρυφα το ρίσκο εμφάνισης διαφόρων μορφών καρκίνου ενώ πολλοί επιστήμονες πιστεύουν πως παίζουν καταλυτικό ρόλο στη διαδικασία πρόωρης γήρανσης του οργανισμού.

Πολλοί είναι οι παράγοντες που συμβάλλουν στη δημιουργία ελευθέρων ριζών, όπως η διατροφή, το λάθος lifestyle, το στρες καθώς και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Μερικά παραδείγματα είναι:

  • Μόλυνση του αέρα
  • Καπνός από τσιγάρο
  • Αλκοόλ
  • Τοξίνες
  • Υψηλό επίπεδο σακχάρου στο αίμα
  • Μεγάλη κατανάλωση από πολυακόρεστα λιπαρά οξέα
  • Ακτινοβολία και παρατεταμένη ηλιοθεραπεία
  • Βακτήρια, μύκητες και μολύνσεις από ιούς
  • Υπερβολική λήψη σιδήρου, μαγνησίου, χαλκού ή ψευδαργύρου
  • Υπεροξυγόνωση του οργανισμού ή στον αντίποδα έλλειψη οξυγόνου
  • Υψηλής ένταση άσκηση ή άσκηση για μεγάλα χρονικά διαστήματα (μαραθώνιος) που προκαλεί φθορά στους ιστούς
  • Υπερβολική κατανάλωση αντιοξειδωτικών όπως βιταμίνη C και E
  • Έλλειψη αντιοξειδωτικών

Το παρατεταμένο οξειδωτικό στρες οδηγεί σε αυξημένο ρίσκο για προβλήματα υγείας όπως καρδιαγγειακά και μορφές καρκίνου.

Σχετικές μελέτες και έρευνες:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9787133
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4944358/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5927356/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1448694/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9844997
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11948241
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9357853

Αντιοξειδωτικές ουσίες στα τρόφιμα, στα ροφήματα και στα βότανα

Τα αντιοξειδωτικά είναι απολύτως απαραίτητα σε όλους τους ζωντανούς οργανισμούς. Ο οργανισμός μας δημιουργεί από μόνος του αντιοξειδωτικά όπως η γλουταθειόνη.

Τόσο τα φυτά όσο και τα ζώα αλλά και άλλες μορφές ζωής στον πλανήτη έχουν αμυντικούς μηχανισμούς απέναντι στις ελεύθερες ρίζες και στην οξείδωση.

Έτσι βρίσκουμε αντιοξειδωτικά σε τρόφιμα μη επεξεργασμένα τόσο του φυτικού όσο και του ζωικού βασιλείου.

Η ικανοποιητική λήψη αντιοξειδωτικών σε καθημερινή βάση είναι απολύτως απαραίτητη. Στην πραγματικότητα δεν θα μπορούσαμε να ζήσουμε χωρίς αντιοξειδωτικές ουσίες όπως η βιταμίνη C και η βιταμίνη E.

Υπάρχουν ωστόσο και άλλα αντιοξειδωτικά στα τρόφιμα τα οποία δεν είναι απαραίτητα για την επιβίωσή μας.

Ωστόσο έχουν ευεργετική δράση για την υγεία μας και πολλές φορές μας προστατεύουν από ασθένειες και από μολύνσεις, θωρακίζοντας το ανοσοποιητικό μας σύστημα.

Τα οφέλη για την υγεία που σχετίζονται με μια διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά που περιέχουν αντιοξειδωτικά είναι πολλά και υποστηρίζονται από αρκετές έρευνες.

Τα μούρα, το πράσινο τσάι, ο καφές, η μαύρη σοκολάτα είναι μερικά παραδείγματα από τρόφιμα που είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά.

Σύμφωνα με κάποιες μελέτες ο καφές σε ρόφημα είναι η πιο διαδεδομένη πηγή αντιοξειδωτικών στο Δυτικό κόσμο.

Ωστόσο αυτό συμβαίνει λόγω του ότι στου δυτικού τύπου διατροφή ο μέσος άνθρωπος δεν καταναλώνει πολλά τρόφιμα με αντιοξειδωτικά.

Ζωικές τροφές που περιέχουν αντιοξειδωτικά είναι και κάποια κρέατα και ψαρικά, ωστόσο σε πολύ μικρότερη ποσότητα από ότι τα φρούτα και τα λαχανικά.

Τα αντιοξειδωτικά μπορούν να παρατείνουν τη ζωή τόσο των φρέσκων τροφίμων όσο και των συσκευασμένων.

Έτσι χρησιμοποιούνται σε μεγάλο βαθμό στην τυποποίηση και συσκευασία των τροφίμων ως τροφικό πρόσθετο.

Ένα παράδειγμα είναι το ασκορβικό οξύ που χρησιμοποιείται κατά κόρον ως συντηρητικό τροφίμων.

Σχετικές έρευνες και μελέτες:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20096093
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15159237
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14988447
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14506489
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21684086
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22138166
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23501254

Οι βασικοί τύποι διατροφικών αντιοξειδωτικών ουσιών

Τα αντιοξειδωτικά κατηγοριοποιούνται σε υδατοδιαλυτά και σε λιποδιαλυτά. Τα αντιοξειδωτικά που διαλύονται σε νερό δρουν στο ενδοκυτταρικό και στο εξωκυτταρικό υγρό εντός του σώματός μας.

Τα αντιοξειδωτικά που διαλύονται στα λίπη επιδρούν κατά κύριο λόγο στις κυτταρικές μεμβράνες.

Τα απαραίτητα διατροφικά αντιοξειδωτικά είναι:

  • Βιταμίνη C. Είναι υδατοδιαλυτή και είναι απαραίτητο θρεπτικό συστατικό.
  • Βιταμίνη E. Είναι λιποδιαλυτό αντιοξειδωτικό και παίζει σημαντικό ρόλο στην προστασία των κυτταρικών μεμβρανών από τις βλάβες που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες και το οξειδωτικό στρες.
  • Φλαβονοειδή. Είναι ένα συγκεκριμένο γκρουπ από φυτοχημικά στοιχεία με πολλαπλά οφέλη και ευεργετική δράση για την υγεία του οργανισμού.

Πολλά άλλα στοιχεία στα τρόφιμα έχουν αντιοξειδωτική δράση αλλά και άλλες ιδιότητες. Κάποια γνωστά παραδείγματα ισχυρών αντιοξειδωτικών είναι τα κουρκουμινοειδή που βρίσκονται στο μπαχαρικό τουρμερίκ και η ολεοκανθάλη που βρίσκεται στο ελαιόλαδο. Τα συγκεκριμένα στοιχεία εκτός από αντιοξειδωτική, έχουν και αντιφλεγμονώδη δράση.

Σχετικές μελέτες και έρευνες:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23953879
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3633300/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21443487

Ποια είναι τα αντιοξειδωτικά. Κατηγορίες και αναλυτικά λίστα

Βιταμίνες ιχνοστοιχεία. Οι βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία που έχουν αντιοξειδωτική δράση είναι:

Τα καροτενοειδή

Τα καροτενοειδή είναι μια κατηγορία αντιοξειδωτικών ουσιών που περιλαμβάνουν περισσότερες από 600 φυτοχημικές ενώσεις. Τα συναντάμε σε φρούτα και λαχανικά. Τα πιο γνωστά είναι:

  • το α-καροτένειο
  • το β-καροτένειο
  • η β-κρυπτοξανθίνη
  • η λουτεΐνη
  • η ζεαξανθίνη
  • το λυκοπένιο.

Τα καροτένεια α και β καθώς και η β-κρυπτοξανθίνη αποτελούν μορφή προβιταμίνης Α και μπορούν να μετατραπούν μέσα στο σώμα στην πολύτιμη βιταμίνη Α (ρετινόλη).

Φαινολικά στοιχεία και ενώσεις

Προστατεύουν από καρδιαγγειακές και νευρολογικές παθήσεις, μειώνουν το ρίσκο εμφάνισης καρκινογενέσεων, μειώνουν τους δείκτες φλεγμονής καθώς και αποτρέπουν τις βλάβες και την οξείδωση από τις βλαβερές ελεύθερες ρίζες.

Τα φλαβονοειδή

Τα φλαβονοειδή είναι μια οικογένεια αντιοξειδωτικών στοιχείων με πολύ ισχυρή προστατευτική δράση απέναντι στο οξειδωτικό στρες.

Στην οικογένεια των φλαβονοειδών ανήκουν τα αντιοξειδωτικά:

  • φλαβονόνες
  • φλαβονόλες όπως οι κατεχίνες, οι επικατεχίνες συμπεριλαμβανομένου της επιγαλλοκατεχίνη EGCG που βρίσκεται στο πράσινο τσάι, προκυανιδίνες και προανθοκυανιδίνες. Οι τελευταίες συμβάλλουν στην καλή υγεία του ουροποιητικού συστήματος και προστατεύουν από ουρολοίμωξη ή κυστίτιδα

Οι φαινόλες

Θωρακίζουν την άμυνα του ανοσοποιητικού απέναντι στο οξειδωτικό στρες. Οι πιο γνωστές φαινόλες είναι το καφεϊκό οξύ και το φερουλικό οξύ.

Αντιοξειδωτικές ουσίες και δράση ανάλογα με το χρώμα

Όπως διαβάζουμε παραπάνω οι κυριότερες πηγές αντιοξειδωτικών στοιχείων είναι τα φρέσκα φρούτα εποχή καθώς και τα λαχανικά.

Ωστόσο το χρώμα της κάθε πηγής έχει να μας πει “κάτι” σε σχέση με τις ιδιότητές τους αλλά και τη δράση του.

Πάμε να ρίξουμε μια ματιά σε παραδείγματα τροφών, την ομάδα αντιοξειδωτικών που περιέχουν, τη δράση και τα προστατευτικά οφέλη που κρύβουν.

  • Σκούρο κόκκινο (βυσσινί). Φρούτα και λαχανικά που έχουν σκούρο κόκκινο χρώμα είναι πλούσια σε πολυφαινόλες ενώ ενδέχεται να περιέχουν το ισχυρό αντιοξειδωτικό λυκοπένιο. Παραδείγματα είναι τα κεράσια, το ρόδι, οι φράουλες, τα μούρα, τα κράνμπερι, το καρμπούζι, τα κόκκινα μήλα.
  • Σκούρο βαθύ πράσινο. Λαχανικά κυρίως που περιέχουν μεγάλη ποσότητα χλωροφύλλης, πολυφαινόλες και γλυκοσινολάτες. Συμβάλλουν στην αλκαλοποίηση και καθαρισμό του οργανισμού. Παραδείγματα είναι τα ακτινίδια, τα πράσινα μήλα, το μαρούλι, τα σταυρανθή λαχανικά (μπρόκολο, λαχανάκια Βρυξελλών, το κέηλ), η λαχανίδα, το σπανάκι και τα σέσκουλα, η πικραλίδα και το κάρδαμο.
  • Κίτρινο / πορτοκαλί. Τα φρούτα που έχουν κίτρινο εώς και βαθύ πορτοκαλί χρώμα είναι πλούσια σε καροτενοειδή. Παραδείγματα είναι τα πορτοκάλια, τα μανταρίνια, το κουμ κουάτ, ο ανανάς και το μάγνκο.
  • Σκούρο μπλε / μωβ. Τα φρούτα που έχουν βαθύ μπλε ή μωβ χρώμα περιέχουν ανθοκυανίνες. Παραδείγματα τέτοιων φρούτων είναι τα μαύρα μούρα, η αρώνια, το δαμάσκηνο, τα μύρτιλλα και τα μωβ σταφύλια.

Κάθε ομάδα αντιοξειδωτικών με βάση την κατηγορία του χρώματος έχει και αντίστοιχες δράσεις και οφέλη για την υγεία: εγκέφαλος, καρδιά, μάτια, δέρμα και αντιγήρανση, προστασία από καρκίνο και ούτω καθεξής.

Δεν είναι τυχαίο που οι περισσότεροι διατροφολόγοι συνιστούν σαν γενικότερη οδηγία η τροφή να περιέχει “πολλά και διάφορα χρώματα”, εάν θέλουμε να έχουμε καλή υγεία.

Πως μας προστατεύουν τα αντιοξειδωτικά και σε ποιες περιπτώσεις βοηθούν

Πολυάριθμες έρευνες έδειξαν πως η τακτική κατανάλωση τροφών πλούσιες σε αντιοξειδωτικά έχουν πολλαπλά ευεργετικά οφέλη.

Τόσο στην πρόληψη όσο και στην αντιμετώπιση προβλημάτων υγεία. Μερικά παραδείγματα και περιπτώσεις όπου ωφελούν τα αντιοξειδωτικά είναι:

Αντιοξειδωτικά: Υπερδοσολογία, αντενδείξεις και παρενέργειες

Η λήψη αντιοξειδωτικών μέσω των τροφών είναι απαραίτητη για την καλή υγεία. Ωστόσο περισσότερο δε σημαίνει και καλύτερο.

Η υπερκατανάλωση ειδικά συνθετικών αντιοξειδωτικών ενδέχεται να έχει τοξική δράση και πιθανών να κάνει περισσότερο κακό παρά καλό. Το φαινόμενο ονομάζεται «αντιοξειδωτικό παράδοξο».

Η υπερβολική κατανάλωση αντιοξεδωτικών ενδέχεται να αυξήσει το ρίσκο πρόωρου θανάτου.

Δεν υπάρχει κανένας λόγος υπερκατανάλωσης αντιοξειδωτικών.

Τα φυσικά συμπληρώματα αντιοξειδωτικών ωστόσο είναι μια πολύ καλύτερη και αξιόπιστη λύση καθώς διατηρούνται όλα τα δραστικά συστατικά του τροφίμου τα οποία λειτουργούν συνεργιστικά.

Μελέτες έδειξαν πως τα αντιοξειδωτικά φυσικής προέλευσης παρέχουν μεγαλύτερη αντιοξειδωτική προστασία και μειώνουν το οξειδωτικό στρες σε σχέση με συνθετικά σκευάσματα.

Τα αποτελέσματα των ερευνών έδειξαν πως τα πολλαπλά θρεπτικά συστατικά που βρίσκονται στις τροφές αλλά και στα φυσικά συμπληρώματα διατροφής λειτουργούν συνεργιστικά.

Κατά αυτόν τον τρόπο το ένα αυξάνει ή τη δράση ή την απορρόφηση του άλλου, παρέχοντας μεγαλύτερη αντιοξειδωτική προστασία.

Σχετικές έρευνες:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10791396
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30259539
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15464182
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15537682
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17349075

Αντιοξειδωτικά συμπληρώματα διατροφής σε χάπια

Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να λαμβάνουμε αντιοξειδωτικά χωρίς λόγο. Ωστόσο εάν καπνίζετε, ζείτε σε περιβάλλον με μεγάλη αστική μόλυνση χωρίς καθαρό αέρα ή δεν τρώτε πολλά φρούτα και λαχανικά θα μπορούσατε να δοκιμάσετε ένα αξιόπιστο φυσικό συμπλήρωμα αντιοξειδωτικών για την καταπολέμηση του οξειδωτικού στρες όπως εξειδικευμένα προϊόντα της Healthia που μπορείτε να δείτε παρακάτω.

ultra high oracULTRA HIGH ORAC. Το Ultra high ORAC είναι ένα από τα καλύτερα αντιοξειδωτικά συμπληρώματα διατροφής σε χάπια, με ισχυρή δράση για προστασία από ελεύθερες ρίζες.

Περιέχει βότανα, βιταμίνες και υπερτροφές όπως το μούρο ACAI, εκχύλισμα κουκούτσι από σταφύλι, μορίνγκα, εκχύλισμα από ρόδι, ρεσβερατρόλη και σκόνη από παντζάρι. Είναι ίσως το καλύτερο συμπλήρωμα διατροφής για την καταπολέμηση του οξειδωτικού στρες.

Το συγκεκριμένο συμπλήρωμα διατροφής σε χάπια είναι πλούσιο σε φυσικα αντιοξειδωτικά (συμπεριλαμβανομένου από ανθοκυανίνες) που παρέχουν προστασία στις κυτταρικές μεμβράνες ενάντια στις ελεύθερες ρίζες ενώ υποστηρίζουν καταλυτικά τις φυσικές άμυνες του οργανισμού, μειώνοντας το οξειδωτικό στρες.

Εκτός από βιταμίνες είναι πλούσιο, ιχνοστοιχεία, φυτοχημικά και πολυφαινόλες. Το Ultra high ORAC ισχυροποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα, προσφέρει ενέργεια, καλή υγεία, τόνωση και ζωτικότητα, και ένα ευρύτερο φάσμα υποστήριξης.

Είναι το ιδανικό συμπλήρωμα για χρόνιους καπνιστές, αθλητές αερόβιων σπορ, διαβητικούς, άτομα που έχουν χαμηλό ανοσοποιητικό σύστημα καθώς και όλους όσους έχουν περάσει την ηλικία των 50.

herbalcHERBAL C. Η βιταμίνη C, επίσης, παίζει καταλυτικό ρόλο στην καταπολέμηση των ελευθέρων ριζών, στη διαχείριση και τη μείωση οξειδωτικού στρες.

Η έλλειψή της μπορεί να κάνει τα συμπτώματά και τις βλάβες του οξειδωτικού στρες πολύ χειρότερα. Η συνθετική βιταμίνη C ωστόσο σε αναβράζοντα δισκία έχει πολύ χαμηλή απορροφητικότητα (κοντά στο 10%) και μειωμένη δράση.

Η Herbal C της Healthia είναι 100% φυσική βιταμίνη C από 5 πλούσιες πηγές όπως τα κεράσια acerola, τα φραγκοστάφυλα, το άγριο τριαντάφυλλο, ο μαϊντανός και άγρια μαύρα μούρα.

Εκτός από φυσική βιταμίνη C περιέχει ισχυρά αντιοξειδωτικά, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, βιοφλαβονοειδή, πεκτίνες, ωφέλιμα λιπαρά, λυκοπένιο, καρετονοειδή, φυτικές στερόλες, κατεχίνες, πολυφαινόλες και πολλά άλλα φυτοχημικά στοιχεία που έχουν εξαιρετικά ευεργετική δράση για την καταπολέμηση των ελευθέρων ριζών.

Άλλες πηγές άρθρου:

medicalnewstoday.com
healthline.com
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5745491

Σχετικά Προϊόντα

  • Βιταμίνη C

    HERBAL C Βιταμίνη 750mg, Συμπλήρωμα Διατροφής με 100% Φυσική Βιταμίνη C για Δυνατό Ανοσοποιητικό, 60 caps και 120 caps

    16.8026.32 Σε απόθεμα
    Η Healthia παρουσιάζει μια 100% φυσική / βρώσιμη βιταμίνη C σε συμπλήρωμα διατροφής παρασκευασμένη από μερικές…
    Επιλογή
  • πράσινο τσάι

    Healthia Green Tea 500mg, Συμπλήρωμα Διατροφής με Πράσινο Τσάι, 90 caps

    28.50 Σε απόθεμα
    Συμπλήρωμα διατροφής με πράσινο τσάι σε κάψουλες, πλούσιο σε κατεχίνες και την επιγαλοκατεχίνη EGCG από την…
    Προσθήκη στο καλάθι
  • Ελεύθερες Ρίζες

    Healthia Ultra high ORAC 700mg, Συμπλήρωμα Διατροφής για Προστασία από Ελεύθερες Ρίζες, 100 caps

    35.00 Σε απόθεμα
    Το Ultra high ORAC είναι ένα από τα καλύτερα αντιοξειδωτικά συμπληρώματα διατροφής σε χάπια, με ισχυρή…
    Προσθήκη στο καλάθι