Τυροσίνη. Ιδιότητες, οφέλη και παρενέργειες

Η τυροσίνη είναι ένα μη απαραίτητο αμινοξύ που το συναντάμε πολύ συχνά σε συμπλήρωμα διατροφής. Χρησιμοποιείται από αθλητές, από άτομα που ψάχνουν να βελτιώσουν τις πνευματικές τους επιδόσεις αλλά και από άτομα με έντονο στρες ή κατάθλιψη.

Συμβάλλει στην παραγωγή σημαντικών νευροχημικών στοιχείων που σχετίζονται με την επικοινωνία των νευρικών κυττάρων και ενδέχεται να ρυθμίζει τη διάθεση. (13)

Παράγεται στο σώμα μας από το αμινοξύ φαινυλαλανίνη, τη βιταμίνη Β6 και το φολικό οξύ.
Είναι πρόδρομος της αδρεναλίνης και των νευροδιαβιβαστών ντοπαμίνη και νορεπινεφρίνη. Οι συγκεκριμένοι νευροδιαβιβαστές μεταφέρουν μηνύματα από και προς τον εγκέφαλό μας, μέσω του νευρικού συστήματος.

Τρόφιμα που περιέχουν τυροσίνη. Οι καλύτερες πηγές.

Τη συναντούμε σε πολλά τρόφιμα και ειδικά στα τυριά (εξ ου και το συνθετικό: “τύροσ”) (1)

Πλούσιες πηγές είναι το κοτόπουλο και η γαλοπούλα, τα ψάρια, τα γαλακτοκομικά, τα αμύγδαλα, οι κολοκυθόσποροι, καθώς και άλλα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη.

Αναλυτική λίστα με τρόφιμα πλούσια σε τυροσίνη μπορείτε να δείτε στον ακόλουθο σύνδεσμο: (2)

Η δράση της τυροσίνης στον οργανισμό

Η τυροσίνη συμβάλλει στη δημιουργία μιας σειράς από ουσίες στο σώμα μας όπως:

Μελανίνη. Σχετίζεται με το χρώμα του δέρματος, των μαλλιών και των ματιών. Οι σκουρόχρωμοι άνθρωποι έχουν περισσότερη μελανίνη στο σώμα τους. Η μελανίνη προφυλάσσει το δέρμα από τη βλαβερή υπεριώδη ακτινοβολία. (3)

Αδρεναλίνη και νοραδρεναλίνη. Είναι ορμόνες υπεύθυνες για την διέγερση και άμεση απόκριση σε στρεσσογόνες καταστάσεις ή κινδύνους. (4)

Ντοπαμίνη. Ρυθμίζει τα κέντρα και την αίσθηση ευεξίας. Σχετίζεται ακόμη και με το μνημονικό αλλά και τις ικανότητες χειρισμού μηχανημάτων! (4)

Ορμόνες του θυρεοειδούς: Οι ορμόνες που συνθέτει ο θυρεοειδής είναι υπεύθυνες για την εύρυθμη λειτουργία του μεταβολισμού.

Υπάρχουν μελέτες που υποστηρίζουν πως η τυροσίνη βελτιώνει τη μνήμη και την ικανότητα συγκέντρωσης, ενώ μειώνει τις ψυχολογικές μεταπτώσεις.

Έχει ήπια αντιοξειδωτική δράση, ρυθμίζει την όρεξη και συμβάλλει στην προσπάθεια απώλειας βάρους. Ακόμη μειώνει τα συμπτώματα της μεγάλης κατανάλωσης αλκοόλ και καταπολεμά τη νόσο Πάρκινσον.

Αρκετοί σύμβουλοι υγείας πιστεύουν πως η λήψη συμπληρωμάτων τυροσίνης ανεβάζει τα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών ντοπαμίνη, αδρεναλίνη και νορεπινεφρίνη και ως εκ τούτου βελτιώνεται η μνήμη, ενώ υπάρχει καλύτερη διαχείριση στρεσσογώνων καταστάσεων.

Ανεπάρκεια τυροσίνης και συμπτώματα.

Η σοβαρή ανεπάρκεια τυροσίνης είναι σχετικά σπάνια και σχετίζεται κυρίως με γενετικές ανωμαλίες και δυσλειτουργίες των νεφρών και του ήπατος. Τα κυριότερα συμπτώματα ανεπάρκειας τυροσίνης είναι:

• υπόταση / ατονία
• κρύα χέρια και πόδια
• υποθυρεοειδισμός

Προτεινόμενη δοσολογία τυροσίνης σε συμπλήρωμα διατροφής

Δεν υπάρχει μέχρι σήμερα επίσημη δόση για τη λήψη τυροσίνης. Συνήθως προτείνονται δόσεις μεταξύ 1-4 γραμμάρια τρεις φορές την ημέρα για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης.

Η δόση αυτή θεωρείται υπερβολή, χωρίς όμως να προκαλούνται σοβαρές παρενέργειες, πέραν της διάρροιας και της ναυτίας.

Πρέπει να τονίσουμε πως τέτοιες δοσολογίες μεσομακροπρόθεσμα επιβαρύνουν τα νεφρά και το ήπαρ.

Άλλες προτεινόμενες δοσολογίες βασίζονται στο σωματικό βάρος με αναλογία 150mg ανά κιλό. Δηλαδή ένα άνδρας 75 κιλών προτείνεται να λαμβάνει ~11 γραμμάρια κατά τη διάρκεια της μέρας.

Θεωρούμε πως αυτές οι δοσολογίες είναι υπερβολικές, ειδικά για παραπάνω από μερικές μέρες. Ευεργετικά αποτελέσματα παρατηρούνται και με δόσεις κοντά στα 2 γραμμάρια.

Παρενέργειες, αντενδείξεις και αλληλεπιδράσεις της τυροσίνης.

Αντικαταθλιπτικά φάρμακα

Όσοι πάσχουν από κατάθλιψη και βρίσκονται υπό φαρμακευτική αγωγή πρέπει να πάρουν οπωσδήποτε τη σύμφωνη γνώμη του θεράποντος ιατρού προτού λάβουν συμπλήρωμα τυροσίνης.

Άμεσος κίνδυνος είναι η αυξημένη πίεση. Αυτό συμβαίνει καθώς τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα (ΜΑΟΙs) μπλοκάρουν ένα ένζυμο που λέγετε μονοαμίνη οξειδάση που με τη σειρά του διασπά το αμινοξύ τυραμίνη. Υψηλά επίπεδα τυραμίνης ανεβάζουν την πίεση σε επικίνδυνα επίπεδα. (5) (6)

Θυρεοειδής και ορμονική ισορροπία

Οι δύο βασικές ορμόνες που παράγει ο θυρεοειδής αδένας είναι η Τ3 (τριιωδοθυρονινη) και η Τ4 (θυροξινη) και ρυθμίζουν σε μεγάλο βαθμό το μεταβολισμό του σώματος.

Είναι σημαντικό οι τιμές των Τ3 και Τ4 να είναι σε φυσιολογικά επίπεδα, ούτε πολύ ψηλά αλλά ούτε και πολύ χαμηλά. Καθώς η τυροσίνη είναι “δομικό συστατικό” αυτών των ορμονών, η λήψη υψηλών δόσεων τυροσίνης σε συμπλήρωμα μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των τιμών της Τ3 και Τ4 σε πολύ υψηλά επίπεδα προκαλώντας ορμονική διαταρραχή και απορρύθμιση του θυρεοειδούς. (7)

Νόσος του Πάρκινσον

Το φάρμακο Λεβοντόπα (L-DOPA) είναι μια καταχολαμίνη πρόδρομο μόριο της ντοπαμίνης και χρησιμοποιείται για την ανακούφιση των συμπτωμάτων της νόσου του Πάρκινσον.

Η παράλληλη λήψη τυροσίνης αλληλεπιδρά με το φάρμακο καθώς μειώνει την επίδρασή του όταν λαμβάνεται σε κοντινό χρονικό διάστημα. Η λήψη τυροσίνης θα πρέπει να γίνεται με διαφορά πολλών ωρών από το φάρμακο. (8)

Ποιοι μπορούν να επωφεληθούν από τη λήψη συμπληρώματος τυροσίνης

Αθλητισμός. Συχνά λαμβάνεται από αθλητές που θέλουν μεγαλύτερη συγκέντρωση και εγκεφαλικές επιδόσεις (mental focus, power, alertness).

Προτείνεται η λήψη τυροσίνης 30 εώς 60 λεπτά πριν την έναρξη της προπόνησης. Τα αποτελέσματα των ερευνών ωστόσο δεν είναι ξεκάθαρα. (9) (10)

Καταστάσεις στρες. Σε περιόδους ή καταστάσεις στρες, άγχους και έντασης λήψη τυροσίνης βοήθησε στη διατήρηση της εγκεφαλικής διαύγειας.

Το ίδιο αποτέλεσμα υπήρξε σε περιπτώσεις έλλειψης ύπνου και έντονης κούρασης. Η λήψη τυροσίνης βοήθησε στη διατήρηση της εγκεφαλικής διαύγειας με δόσεις μεταξύ 7 και 10 γραμμαρίων, με απόσταση λήψης 30 – 60 λεπτών προς αποφυγή στομαχικών διαταραχών.

Ήπια κατάθλιψη. Καθώς η τυροσίνη αυξάνει την παραγωγή νευροδιαβιβαστών, πολλοί ισχυρίζονται πως έχει αντικαταθλιπτική δράση. (11)

Ωστόσο τα αποτελέσματα των ερευνών δεν είναι ξεκάθαρα, καθώς οι νευρολογικές διαταραχές συνήθως οφείλονται σε πολλούς παράγοντες. Ξεκάθαρο όφελος και εξαιρετικά αποτέλεσμα θα έχουν άτομα με ήπια κατάθλιψη που σχετίζεται με χαμηλά επίπεδα ντοπαμίνης, αδρεναλίνης και νοραδρεναλίνης. (12)

Έλλειψη διάθεσης, έλλειψη συγκέντρωσης, χαμηλή παραγωγικότητα
Η λήψη τυροσίνης συνίσταται σε άτομα που έχουν χαμηλή διάθεση, χαμηλή παραγωγικότητα και έλλειψη συγκέντρωσης καθώς έχει καλά αποτελέσματα. (14)

Αντενδείξεις για τη λήψη τυροσίνης.

Η τυροσίνη δε θα πρέπει να λαμβάνεται από παιδιά καθώς και από έγκυες η θηλάζουσες μητέρες. Σε πολλές περιπτώσεις προκαλεί αϋπνία, οπότε καλό θα ήταν να λαμβάνεται τις πρωινές ώρες.

Σε κάθε περίπτωση καλό θα ήταν πριν λάβετε συμπλήρωμα τυροσίνης να συμβουλευτείτε κάποιον εξειδικευμένο σύμβουλο υγείας.

Πηγές:

www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2738414/
https://ndb.nal.usda.gov/ndb/nutrients/report/nutrientsfrm?max=25&offset=0&totCount=0&nutrient1=509&nutrient2=&nutrient3=&subset=0&sort=c&measureby=m
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21834848
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17513421
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4112771/
https://naldc.nal.usda.gov/download/7351/PDF
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18274206
https://www.movementdisorders.org/MDS/Journals/Clinical-Practice-E-Journal-Overview/Movement-Disorders-Clinical-Practice-E-Journal-Volume-1-Issue-4/Effects-of-Tyrosine-on-Parkinson39s-Disease-A-Randomized-Placebo-Controlled-Trial.htm
https://link.springer.com/article/10.1007/s00421-011-1921-4
www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0031938406004227
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21488845
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3126995
www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1863555/
The Healing Nutrients Within”, E R Braverman & C C Pfeiffer, Keats, 1987.

Παρακάτω μπορείτε να δείτε προϊόντα της Healthia που περιέχουν τυροσίνη.