Κόκκινο κρασί. Ιδιότητες, οφέλη αλλά και κίνδυνοι για την υγεία

Η διατροφική αξία και τα οφέλη για την υγεία που έχει το κόκκινο κρασί αποτελούν εδώ και καιρό μεγάλο θέμα προς συζήτηση ανά τον κόσμο.

Πολλοί πιστεύουν πως ένα ποτήρι κρασί την ημέρα αποτελεί μέρος μια υγιεινής διατροφής και ενός ισορροπημένου lifestyle. Ωστόσο υπάρχει μια μερίδα σκεπτικιστών που πιστεύουν πως η διατροφική αξία του κόκκινου κρασιού είναι υπερτιμημένη.

Υπάρχουν μια σειρά από μελέτες που δείχνουν πως η μικρή αλλά τακτική κατανάλωση κόκκινου κρασιού μειώνει το ρίσκο εμφάνισης προβλημάτων υγείας συμπεριλαμβανομένου καρδιαγγειακών βλαβών.

Ωστόσο υπάρχει λεπτή ισορροπία ανάμεσα στη μικρή και την μεγάλη κατανάλωση κρασιού. Πάμε να ρίξουμε μια αναλυτική ματιά στο θέμα.

Τι είναι το κόκκινο κρασί και πως φτιάχνεται;

Το κόκκινο κρασί είναι ίσως το πιο διαδεδομένο αλκοολούχο ποτό στην Ελλάδα. Παρασκευάζεται από αρχαιοτάτων χρόνων ακριβώς με την ίδια μέθοδο. Με τον τρύγο της αμπέλου και με το πάτημα των κόκκινων σταφυλιών, το οποίο πλέον γίνεται με τεχνητά μέσα.

Υπάρχουν πάρα πολλές ποικιλίες κόκκινων σταφυλιών με διαφορές τόσο στη γεύση, στο άρωμα αλλά και στο χρώμα.

Γνωστές ξένες ποικιλίες είναι το syrah, το merlot, το Cabernet sauvignon, το Pinot noir ενώ γνωστές Ελληνικές ποικιλίες είναι το ξινόμαυρο, το Αγιωργίτικο, η μαυροδάφνη, το Λημνιό και το μαυροτράγανο.

Η περιεκτικότητα σε αλκοόλ κυμαίνεται συνήθως από το 12–15%.

Η ήπια κατανάλωση κόκκινου κρασιού σε τακτικά διαστήματα έδειξε πως υπάρχουν αξιοσημείωτα οφέλη για την υγεία, κυρίως λόγου της περιεκτικότητας ισχυρών αντιοξειδωτικών ουσιών.

Θεωρείται ακόμη πως και η αλκοόλη που περιέχει το κρασί παρουσιάζει κάποια οφέλη για την υγεία όταν η κατανάλωση γίνεται με μέτρο (1).

Το Γαλλικό παράδοξο και η κατανάλωση κρασιού

Το κόκκινο κρασί πιστεύεται πως είναι ο βασικός υπεύθυνος για το «Γαλλικό παράδοξο».
Η συγκεκριμένη έκφραση αναφέρεται στην παρατήρηση που έχει γίνει σχετικά με τα χαμηλά ποσοστά καρδιοπάθειας στη Γαλλία, παρ’ όλη τη μεγάλη κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών και χοληστερίνης σε κάθε γεύμα (2).

Υπάρχουν αρκετοί που πιστεύουν ότι το κόκκινο κρασί είναι ο διατροφικός παράγοντας που προστατεύει τους Γάλλους από τις βλάβες που προκαλεί η κατά τα άλλα «λιπαρή» διατροφή.

Υπάρχουν ωστόσο μελέτες που έδειξαν πως η διατροφική χοληστερίνη και τα κορεσμένα λίπη στα φαγητά και τρόφιμα ΔΕΝ προκαλούν καρδιαγγειακά προβλήματα και βλάβες εάν καταναλώνονται σε μικρές ποσότητες (3, 4).

Ο πραγματικός λόγος πίσω από την καλή υγεία των Γάλλων είναι η καλή ποιότητα πρώτων υλών που χρησιμοποιούν στη μαγειρική τους, ο τρόπος μαγειρέματος αλλά και η χρήση προϊόντων ολική άλεσης.

Με απλά λόγια σε γενικές γραμμές έχουν καλύτερες διατροφικές συνήθειες σε σχέση με το μέσο Άγγλο ή Αμερικάνο.

Το κόκκινο κρασί περιέχει φυτοχημικές ενώσεις με πολύ ισχυρή αντιοξειδωτική δράση όπως η ρεσβερατρόλη

Τα σταφύλια είναι ιδιαίτερα πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες όπως η ρεσβερατρόλη, οι κατεχίνες, η επιγαλλοκατεχίνη και οι προανθοκυανιδίνες (5).

Τα συγκεκριμένα αντιοξειδωτικά και ιδίως η ρεσβερατρόλη και οι προανθοκυανιδίνες θεωρούνται υπεύθυνα για τα οφέλη του κόκκινου κρασιού στην υγεία.

Οι προανθοκυανιδίνες ενδέχεται να μειώνουν την οξείδωση του σώματος που προκαλείται από τις ελεύθερες ρίζες. Επιπλέον ενδέχεται να προστατεύουν τον οργανισμό από καρδιαγγειακά προβλήματα καθώς και μορφές καρκίνου (6, 7, 8).

Η ρεσβερατρόλη βρίσκεται στη φλούδα από τα σταφύλια.

Δημιουργείται ως «απάντηση» σε χτυπήματα ή βλάβες της ρόγας, ως ενίσχυση της άμυνας του καρπού (9).

Το συγκεκριμένο αντιοξειδωτικό στοιχείο σχετίζεται με πολλά οφέλη για την υγεία όπως η καταπολέμηση της φλεγμονής και της θρόμβωσης καθώς και το μειωμένο ρίσκο εμφάνισης καρδιακών νοσημάτων και καρκίνου.

Μελέτες που έγιναν σε ζώα εργαστηρίου έδειξαν πως η ρεσβερατρόλη παρατείνει τη ζωή (10, 11, 12).

Ωστόσο η περιεκτικότητα ρεσβαρατρόλης στο κόκκινο κρασί είναι ιδιαίτερα χαμηλή. Θα πρέπει να καταναλώσετε αρκετά μπουκάλια την ημέρα για να λάβετε την ποσότητα που χρησιμοποιήθηκε στις έρευνες, πράγμα που δε συστήνεται για ευνόητους λόγους (13, 14).

Ευτυχώς υπάρχουν εξειδικευμένα φυτικά συμπληρώματα διατροφής όπως το  ULTRA HIGH ORAC της Healthia που περιέχει στη φόρμουλά του αρκετή ποσότητα ρεσβαρατρόλης ώστε να εξασφαλίσει τα ευεργετικά της αποτελέσματα.

Το κόκκινο κρασί ενδέχεται να μειώνει το ρίσκο καρδιακών νοσημάτων, εμφράγματος και πρόωρου θανάτου

Η κατανάλωση από μικρές ποσότητες κόκκινου κρασιού σχετίζεται με πολύ περισσότερα οφέλη για την υγεία σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο αλκοολούχο ποτό. (5, 15, 16).

Πρέπει να τονίσουμε ωστόσο πως τα οφέλη για την καρδιά και το ρίσκο εμφάνισης προβλημάτων σε σχέση με την κατανάλωση παρουσιάζουν καμπύλη μορφής J.

Άτομα που καταναλώνουν περίπου 150 ml κόκκινου κρασιού την ημέρα παρουσιάζουν 32% μειωμένο ρίσκο σε σχέση με όσους δεν πίνουν.

Ωστόσο μεγαλύτερη κατανάλωση από αυτή έχει τα αντίθετα αποτελέσματα, καθώς αυξάνει δραματικά το ρίσκο καρδιακών νοσημάτων (14, 17).

Η κατανάλωση μικρών ποσοτήτων κόκκινου κρασιού μειώνει το ρίσκο καρδιακών νοσημάτων καθώς διατηρούνται τα επίπεδα «καλής» χοληστερίνης στο αίμα.

Η οξείδωση του οργανισμού και η της «κακής» χοληστερίνης επιπλέον παρουσιάζει μείωση εώς και 50% (18, 19, 20, 21).

Κάποιες μελέτες συνηγορούν στο ότι συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού όπως οι ηλικιωμένοι ενδέχεται να ωφεληθούν ακόμη περισσότερο από τη μικρή κατανάλωση κρασιού (22).

Πίνοντας 1-3 ποτήρια κρασί την ημέρα για 3-4 μέρες την εβδομάδα, ενδέχεται να μειώσει το ρίσκο εμφράγματος σε μεσήλικες (23, 24).

Μια μελέτη επιπλέον έδειξα πως η κατανάλωση 2-3 ποτηριών κόκκινου κρασιού χωρίς αλκοόλ την ημέρα ενδέχεται να μειώνει την αρτηριακή πίεση (25).

Πολλές μελέτες έδειξαν πως όσοι πίνουν μικρή κατανάλωση κρασιού τακτικά είχαν μικρότερο ρίσκο θανάτου από καρδιακά αίτια σε σχέση με όσους δεν έπιναν καθόλου αλκοόλ ή όσους έπιναν μπύρα και άλλου είδους αλκοολούχα ποτά (22, 26, 27, 28, 29, 30).

Άλλα οφέλη για την υγεία από την κατανάλωση κόκκινου κρασιού

Το κόκκινο κρασί σχετίζεται και με διάφορά άλλα οφέλη για την υγεία, τα οποία αποδίδονται στις αντιοξειδωτικές ουσίες που περιέχει.

Η κατανάλωση κόκκινου κρασιού σχετίζετε με:

• Μειωμένο ρίσκο εμφάνισης καρκίνου: Μελέτες έδειξαν πως η μέτρια κατανάλωση κρασιού σχετίζεται με μειωμένο ρίσκο διαφόρων μορφών καρκίνου όπως του εντέρου, του προστάτη, των ωοθηκών και του δέρματος (βασικοκυτταρικό καρκίνωμα) (31, 32, 33, 34).

• Μειωμένο ρίσκο εμφάνισης άνοιας: Η κατανάλωση 1-3 ποτηριών κρασί την ημέρα σχετίζεται με μειωμένο ρίσκο εμφάνισης γεροντικής άνοιας και την Νόσου Alzheimer (35, 36).

• Μειωμένο ρίσκο εμφάνισης κατάθλιψης: Μελέτη σε μεσήλικες και ηλικιωμένους έδειξε πως όσοι κατανάλωναν 2-7 ποτήρια κρασί την εβδομάδα είχαν λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν κατάθλιψη (37, 38).

• Μείωση στην αντίσταση της ινσουλίνης: Η κατανάλωση 2 ποτηριών κόκκινου κρασιού χωρίς αλκοόλ για 4 εβδομάδες ενδέχεται νε μειώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη (39, 40).

• Μειωμένο ρίσκο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 σε γυναίκες: Η μέτρια κατανάλωση κόκκινου κρασιού σχετίζεται με μειωμένο ρίσκο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 σε γυναίκες (41).

Φαίνεται ξεκάθαρα πως η μέτρια κατανάλωση κόκκινου κρασιού την εβδομάδα έχει ευεργετική δράση. Ωστόσο υπάρχουν μια σειρά από κίνδυνοι που πρέπει να εξετάσουμε και να επισημάνουμε.

Οι αρνητικές επιπτώσεις της μεγάλης κατανάλωσης αλκοόλ

Η ήπια κατανάλωση κόκκινου κρασιού ενδέχεται να έχει κάποια ευεργετικά οφέλη για την υγεία σας σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, ωστόσο η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να έχει δραματικά αποτελέσματα και παρενέργειες για την υγεία σας.

Μερικά εκ των οποίων είναι:

• Εξάρτηση από το αλκοόλ: Η τακτική κατανάλωση αλκοόλ σε αρκετές περιπτώσεις φεύγει από το έλεγχο και ενδέχεται να οδηγήσει σε αλκοολισμό (42).

• Κίρρωση ήπατος: Όταν καταναλώνετε περισσότερο από 30 γραμμάρια αλκοόλης (περίπου 2-3 ποτήρια κρασί) την ημέρα, κάθε μέρα, αυξάνετε το ρίσκο εμφάνισης ηπατικών προβλημάτων. Πρέπει να γνωρίζουμε πως η κίρρωση ήπατος μπορεί να οδηγήσει και σε θάνατο (43).

• Αυξημένο ρίσκο κατάθλιψης: Οι πότες έχουν υψηλότερο ρίσκο εμφάνισης κατάθλιψης σε σχέση με όσους δεν πίνουν αλκοόλ (37, 44).

• Αύξηση σωματικού βάρους: Το κόκκινο κρασί περιέχει τις διπλάσιες θερμίδες σε σχέση με τη μπύρα ή άλλα αναψυκτικά που περιέχουν ζάχαρη. 1 λίτρο κόκκινο κρασί περιέχει 800 θερμίδες. Η μεγάλη κατανάλωση ενδέχεται να προκαλέσει αύξηση βάρους (45, 46).

• Αυξημένο ρίσκο πρόωρου θανάτου: Πίνοντας πολύ κρασί, ακόμη και 1 εώς 3 μέρες την εβδομάδα αυξάνει το ρίσκο εμφάνισης διαβήτη στους άντρες. Η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ επιπλέον σχετίζεται αυξημένη πιθανότητα πρόωρου θανάτου (21, 41, 47).

Πρέπει να πίνετε κόκκινο κρασί; Εάν ναι, πόση ποσότητα;

Εάν σας αρέσει το κόκκινο κρασί δεν υπάρχει ιδιαίτερος λόγος να ανησυχείτε εκτός εάν ξεφεύγετε λιγάκι παραπάνω με την ποσότητα.
Στην Ευρώπη και στην Αμερική η ήπια κατανάλωση κόκκινου κρασιού θεωρείται (48, 49):

• 1–1.5 ποτήρι για της γυναίκες την ημέρα.
• 1–2 ποτήρια για τους άνδρες την ημέρα.

Υπάρχουν πηγές που συνιστούν 1-2 μέρες πλήρη αποχή από αλκοόλ την εβδομάδα.
Η συγκεκριμένη σύσταση αναφέρεται σε πάσης φύσεως κατανάλωση αλκοόλ.

Εάν πίνετε και άλλα ποτά πέραν του κόκκινου κρασιού εύκολα θα ξεφύγετε στη συνολική κατανάλωση αλκοόλης με όλες τις δυσάρεστες επιπτώσεις για την υγεία.

Μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί σε όσους είναι επιρρεπείς στις καταχρήσεις ή έχουν ιστορικό αλκοολισμού και καταχρήσεων τόσο οι ίδιοι όσο και στην οικογένεια.

Πηγή: healthline.com

Hint: Βρείτε τις αντιοξειδωτικές ουσίες που περιέχει το κόκκινο κρασί όπως η ρεσβερατρόλη, οι πολυφαινόλες και οι ανθοκυανίνες στο εξειδικευμένο φυτικό συμπλήρωμα της Healthia ULTRA HIGH ORAC. Δείτε το με ένα κλικ ΕΔΩ.