Κολλαγόνο: Ιδιότητες, οφέλη και παρενέργειες

Τι είναι το κολλαγόνο και που χρησιμεύει;

Το κολλαγόνο μετά το νερό είναι το συστατικό με τη μεγαλύτερη αφθονία στο σώμα μας.

Αποτελεί βασικό στοιχείο των συνδετικών ιστών ενώ είναι δομικό συστατικό πάρα πολλών μερών και οργάνων του σώματος όπως οι τένοντες, το δέρμα και οι μύες.

Το κολλαγόνο έχει μια σειρά από βασικές λειτουργίες και ιδιότητες. Για παράδειγμα αποτελεί πλέγμα στήριξης του δέρματος ενώ ισχυροποιεί τα κόκαλά μας.

Μια από τις δράσεις του κολλαγόνου είναι η συνεκτικότητα. Με απλά λόγια κρατά το σώμα μας δεμένο, όπως μια κόλλα σε ένα πολύπλοκο παζλ.

Το κολλαγόνο υποστηρίζει πολλά συστήματα του οργανισμού. Τα πολυπεπτίδια κολλαγόνου δημιουργούν δεσμούς με υδατάνθρακες για την παραγωγή γλυκοπρωτεϊνών.

Οι γλυκοπρωτεΐνες υποστηρίζουν διάφορα συστήματα του οργανισμού όπως το αναπαραγωγικό, το ανοσοποιητικό σύστημα και το πεπτικό.

Τα τελευταία χρόνια στην αγορά υπάρχει πληθώρα σκευασμάτων κολλαγόνου σε μορφή υγρών, χάπια αλλά και σκόνη. Τα περισσότερα περιέχουν κολλαγόνο υδρολυμένο, πράγμα που αυξάνει την απορρόφηση από τον οργανισμό.

Υπάρχουν επίσης μια σειρά από τρόφιμα που περιέχουν κολλαγόνο όπως το δέρμα του γουρουνιού και ο ζωμός από κόκαλα.

Η κατανάλωση κολλαγόνου ενδέχεται να έχει μια σειρά από οφέλη για την υγεία όπως μείωση του πόνου στις αρθρώσεις αλλά και βελτίωση της όψης του δέρματος.

Ας ρίξουμε μια αναλυτική ματιά στις έρευνες και τις μελέτες που υπάρχουν σχετικά με τα οφέλη και τη δράση του.

Έρευνες και μελέτες:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK21582/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17076983
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26362110

Βελτιώνει την ποιότητα της επιδερμίδας

Το κολλαγόνο είναι βασικό συστατικό της επιδερμίδας μας. Δυναμώνει το δέρμα, του δίνει την απαραίτητη ελαστικότητα, σφριγηλότητα και ενυδάτωση.

Το κολλαγόνο στο σώμα μας σε ηλικίες κάτω των 30 απαρτίζει περίπου το 30% των πρωτεϊνών που έχουμε στο σώμα μας.

Στην ηλικία των 26 το 75% του δέρματος αποτελείται από κολλαγόνο. Υπολογίζεται πως κάθε χρόνος που περνά το σώμα μας παράγει 1% λιγότερο κολλαγόνο.

Στην ηλικία των 70 το κολλαγόνο στην επιδερμίδα μας απαρτίζει κάτω από το 20% πράγμα που κάνει το δέρμα μας πιο ξηρό με τις ρυτίδες να είναι πλέον έντονες.

Ωστόσο αρκετές μελέτες έδειξαν πως τα πεπτίδια κολλαγόνου καθώς και εξειδικευμένα συμπληρώματα διατροφής που περιέχουν υδρολυμένο κολλαγόνο επιβραδύνουν τη διαδικασία της γήρανσης του δέρματος μειώνοντας την ξηρότητα και τις ρυτίδες.

Σε μια μελέτη, γυναίκες που έλαβαν συμπλήρωμα κολλαγόνου 2,5 – 5 γραμμάρια για 8 εβδομάδες παρατήρησαν λιγότερη ξηρότητα δέρματος παράλληλα με αύξηση στην ελαστικότητα σε σχέση με όσες δεν έλαβαν το συμπλήρωμα.

Σε μια άλλη μελέτη βρέθηκε πως γυναίκες που λάμβαναν καθημερινά ρόφημα που περιείχε κολλαγόνο για 12 εβδομάδες παρατήρησαν βελτίωση στα επίπεδα υγρασίας της επιδερμίδας παράλληλα με σημαντική μείωση στο βάθος των ρυτίδων σε σχέση με το control group.

Η μείωση των ρυτίδων αποδόθηκε στο ότι τα συμπληρώματα κολλαγόνου συμβάλλουν στην ενεργοποίηση του ιδίου του σώματος να συνθέσει εκ νέου κολλαγόνο.

Επιπλέον η λήξη κολλαγόνου ενδέχεται να συμβάλλει στην παραγωγή και άλλων πρωτεϊνών που βοηθούν στη δομή του δέρματος όπως η ελαστίνη και η ινιμπριλίνη.

Το κολλαγόνο επίσης βοηθά στη γρηγορότερη επούλωση πληγών και τραυμάτων μειώνοντας τις πιθανότητες να δημιουργηθούν ουλές.

Υπάρχουν επιπλέον και κάποιοι άλλοι ισχυρισμοί που ωστόσο δεν έχουν μελετηθεί και αφορούν την πρόληψη της ακμής αλλά και άλλων δερματικών παθήσεων. Χωρίς όμως σχετικές μελέτες τίποτα δε μπορεί να ειπωθεί με ασφάλεια.

Έρευνες και μελέτες:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3583892/
https://www.researchgate.net/publication/259628887_Oral_Intake_of_Specific_Bioactive_Collagen_Peptides_Reduces_Skin_Wrinkles_and_Increases_Dermal_Matrix_Synthesis
http://www.jmnn.org/article.asp?issn=2278-1870;year=2015;volume=4;issue=1;spage=47;epage=53;aulast=Borumand;type=0
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23949208

Ανακουφίζει από τους πόνους των αρθρώσεων

Το κολλαγόνο συμβάλλει στην ακέραια δομή των χόνδρων. Οι χόνδροι προστατεύουν τις αρθρώσεων καθώς απορροφούν τους κραδασμούς και μειώνουν τις τριβές.

Όταν οι αρθρώσεις είναι σε καλή κατάσταση είναι ευλύγιστες και ελαστικές και υπάρχει μειωμένο ρίσκο τραυματισμών.

Το κολλαγόνο αποτελείται από πεπτίδια αμινοξέων όπως η γλυκίνη η οποία είναι σημαντική για την ευλυγισία των συνδέσμων. Προλαμβάνει την εξασθένιση των μυών μειώνει τους πόνους στις αρθρώσεις που σχετίζονται με τα γεράματα.

Με την ηλικία, καθώς τα επίπεδα κολλαγόνου στο σώμα μειώνονται, αυξάνεται το ρίσκο εκφυλισμού των αρθρώσεων και εμφάνισης καταστάσεων όπως η οστεοαρθρίτιδα.

Κάποιες μελέτες έδειξαν πως η λήψη συμπληρωμάτων κολλαγόνου συμβάλλουν στη βελτίωση των συμπτωμάτων οστεοαρθρίτιδας με παράλληλη μείωση του πόνου στο σύνολο.

Σε μια μελέτη 73 αθλητές που έλαβαν 10 γραμμάρια κολλαγόνου καθημερινά για 24 εβδομάδες παρατήρησαν σημαντική μείωση πόνου στις αρθρώσεις κατά το βάδισμα αλλά και την ανάπαυση σε σχέση με το γκρούπ που δεν έλαβε συμπλήρωμα.

Σε μια άλλη μελέτη ενήλικες έλαβαν 2 γραμμάρια κολλαγόνου καθημερινά για 70 μέρες. Παρατηρήθηκε μείωση του πόνου στις αρθρώσεις καθώς και καλύτερες επιδόσεις σε αθλητικές δραστηριότητες σε σχέση με το control group που δεν έλαβε κολλαγόνο (9).

Οι ερευνητές πιστεύουν πως το συμπλήρωμα κολλαγόνου ενδέχεται να συσσωρεύεται στους χόνδρους και να ενεργοποιεί της φυσική διαδικασία παραγωγής κολλαγόνου του οργανισμού.

Η διαδικασία αυτή ενδέχεται επίσης να οδηγεί σε μείωση της φλεγμονής, καλύτερη στήριξη των αρθρώσεων και μείωση του πόνου.

Η προτεινόμενη ημερήσια δόση κολλαγόνου για την αναλγητική δράση είναι από 8-12 γραμμάρια με δυνατότητα αύξησης.

Έρευνες και μελέτες:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18416885
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22486722
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17076983

Συμβάλλει στην πρόληψη της οστεοπόρωσης

Το κολλαγόνο αποτελεί βασικό δομικό συστατικό των οστών μας, δίνοντάς τους σχήμα και ανθεκτικότητα.

Όπως ο ρυθμός παραγωγής κολλαγόνου μειώνεται με τα χρόνια έτσι και η οστική μάζα ελαττώνεται με την πάροδο του χρόνου, πράγμα που σημαίνει αυξημένο ρίσκο κατάγματος.

Έρευνες έδειξαν πως η λήψη συμπληρωμάτων κολλαγόνου αποτρέπει την απώλεια οστικής μάζας, η οποία οδηγεί σε οστεοπόρωση.

Σε μια έρευνα, γυναίκες έλαβαν είτε ασβέστιο σε συνδυασμό με 5 γραμμάρια κολλαγόνου είτε σκέτο ασβέστιο για 12 μήνες.

Στο τέλος της έρευνας, οι γυναίκες που έλαβαν ασβέστιο σε συνδυασμό με κολλαγόνο είχαν πολύ λιγότερη συγκέντρωση πρωτεϊνών στο αίμα από πρωτεΐνες που σχετίζονται με την απώλεια οστικής μάζας σε σχέση με όσες λάμβαναν μόνο ασβέστιο.

Σε μια άλλη έρευνα βρέθηκαν παρόμοια αποτελέσματα με δείγμα 66 γυναικών που έλαβαν 5 γραμμάτια κολλαγόνου καθημερινά για 12 μήνες.

Στις γυναίκες σε εμμηνόπαυση που κατανάλωσαν κολλαγόνο παρατηρήθηκε αύξηση εώς και 7% στην περιεκτικότητα μετάλλων και ιχνοστοιχείων στα οστά (bone mineral density BMD), σε σχέση με τις γυναίκες που δεν κατανάλωσαν κολλαγόνο.

Ο δείκτης BMD μετρά την πυκνότητα μετάλλων και ιχνοστοιχείων όπως το ασβέστιο στα οστά. Χαμηλά επίπεδα BMD σχετίζονται με αδύναμα κόκαλα και αυξημένο ρίσκο οστεοπόρωσης.

Τα αποτελέσματα των ερευνών είναι ενθαρρυντικά, ωστόσο περισσότερες έρευνες σε ανθρώπους χρειάζονται σε σχέση με τη λήψη συμπληρωμάτων κολλαγόνου και την υγεία των οστών.

Έρευνες και μελέτες:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11071580
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16341622
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11071580
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26163201
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25314004
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5793325/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15025843

Ενδέχεται να συμβάλλει στην αύξηση μυϊκής μάζας

Περίπου το 1 έως 10% των μυών μας αποτελείται από κολλαγόνο. Ο συγκεκριμένος τύπος πρωτεΐνης είναι απαραίτητος για την εύρυθμη λειτουργία και δομή των μυών.

Μελέτες υποστηρίζουν πως τα συμπληρώματα κολλαγόνου συμβάλλουν στη διατήρηση της μυϊκής μάζας σε άτομα που έχουν σαρκοπενία, μια κατάσταση όπου παρατηρείται έντονη απώλεια μυϊκής μάζας, ειδικά στην 3η ηλικία.

Σε μια μελέτη 27 ευπαθείς άντρες έλαβαν 15 γραμμάρια κολλαγόνου, ενώ παράλληλα συμμετείχαν σε ένα πρόγραμμα άσκησης για 12 εβδομάδες.

Σε σχέση με όσους συμμετείχαν στο ίδιο πρόγραμμα άσκησης αλλά δεν έλαβαν κολλαγόνο παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση μυϊκής μάζας αλλά και δύναμης.

Το κολλαγόνο συμβάλλει στη γρηγορότερη ανάκαμψη μετά από εντατική προπόνηση και καταπόνηση των μυών, μειώνοντας επίσης και τις πιθανότητες τραυματισμών.

Οι ερευνητές θεωρούν πως η λήψη κολλαγόνου ενδέχεται να συμβάλλει στην πρωτεϊνοσύνθεση και στην κατ’ επέκταση αύξηση μυϊκής μάζας μετά την άσκηση.

Περισσότερη έρευνα ωστόσο καλό θα ήταν να πραγματοποιηθεί ώστε να υπάρχει πιο ξεκάθαρη εικόνα σε σχέση με την αύξηση της μυϊκής μάζας.

Έρευνες και μελέτες:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3177172/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4594048/

Το κολλαγόνο συμβάλλει στην καλή υγεία της καρδιάς

Οι ερευνητές υποθέτουν πως η λήψη συμπληρωμάτων κολλαγόνου ενδέχεται να μειώνει το ρίσκο εμφάνισης καρδιακών νοσημάτων.

Το κολλαγόνο αποτελεί δομικό συστατικό των αρτηριών και των αγγείων, όπου μεταφέρεται το αίμα από την καρδιά στους ιστούς. Η έλλειψη ή μειωμένη παραγωγή κολλαγόνου σε βάθος χρόνου ενδέχεται να έχει επίδραση στις αρτηρίες κάνοντάς τες πιο αδύναμες και ευάλωτες.

Μακροπρόθεσμα μπορεί να δημιουργηθεί αθηροσκλήρωση, μια αρρώστια που χαρακτηρίζεται από τη στένωση των αρτηριών. Η αθηροσκλήρωση ενδεχομένως να οδηγήσει σε καρδιακή προσβολή και έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Σε μια μελέτη 31 υγιείς ενήλικες λάμβαναν 16 γραμμάρια κολλαγόνου καθημερινά για 6 μήνες. Στο τέλος του εξαμήνου παρατηρήθηκε σημαντική μείωση στη σκληρότητα των αρτηριών σε σχέση με πριν την έναρξη της λήψης.

Επιπλέον παρατηρήθηκε αύξηση των επιπέδων της καλή HDL χοληστερίνης κατά 6% μέσο όρο. Η HDL αποτελεί σημαντικό παράγοντα ρίσκου για το καρδιαγγειακό σύστημα συμπεριλαμβανομένου και της αθηροσκλήρωσης.

Ωστόσο περισσότερες μελέτες πρέπει να διεξαχθούν ωσότου βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα για την επίδραση στην υγεία της καρδιάς.

Έρευνες και μελέτες:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5429168/

Άλλα οφέλη του κολλαγόνου για την υγεία

Τα συμπληρώματα κολλαγόνου ενδεχομένως να έχουν και άλλα οφέλη για την υγεία, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν πολλές μελέτες για να υποστηρίξουν τους ισχυρισμούς.

• Μαλλιά και νύχια. Η λήψη κολλαγόνου αυξάνει την αντοχή των νυχιών κάνοντάς τα λιγότερο εύθραυστα. Επιπλέον συμβάλλει στη γρηγορότερη ανάπτυξή τους.
  Σχετική μελέτη: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28786550

• Υγεία του εντέρου. Δεν υπάρχει επιστημονική έρευνα για να υποστηρίξει αυτό τον ισχυρισμό, ωστόσο κάποιοι εναλλακτικοί φυσικοπαθητικοί προτείνουν συμπληρώματα κολλαγόνου για περιπτώσεις όπως διαρρέον έντερο.

• Υγεία του εγκεφάλου. Δεν υπάρχουν σχετικές μελέτες σε σχέση με την κατανάλωση κολλαγόνου και την υγεία του εγκεφάλου. Ωστόσο κάποιοι δηλώνουν πως παρατήρησαν βελτίωση στη διάθεση και μείωση στα συμπτώματα άγχους.

• Απώλεια βάρους. Κάποιοι πιστεύουν πως τα συμπληρώματα κολλαγόνου ενδέχεται να συμβάλλουν στην προσπάθεια απώλειας βάρους και στην αύξηση του μεταβολισμού. Ωστόσο δεν υπάρχουν σχετικές μελέτες για να το υποστηρίξουν. Η λήψη πεπτιδίων κολλαγόνου υποστηρίζει το μυϊκό μας σύστημα και ενδεχομένως αποτρέπει απώλεια μυϊκής μάζας σε περιόδους που κάνουμε δίαιτα για απώλεια λίπους.

Όλα τα παραπάνω στοιχεία είναι ενθαρρυντικά, ωστόσο όπως αναφέρουμε πρέπει να γίνουν σχετικές έρευνες και μελέτες επάνω σε ανθρώπους ώστε να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα.

Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε ωστόσο είναι πως το κολλαγόνο είναι ένα απαραίτητο δομικό συστατικό του σώματος που με τα χρόνια ο οργανισμός παράγει όλο και λιγότερες ποσότητες.

Εάν βρεθεί βιο-διαθέσιμο (είτε με τη λήψη κάποιου αξιόπιστου συμπληρώματος διατροφής, είτε μέσω τροφίμων που περιέχουν κολλαγόνο) ο οργανισμός μας θα του εκμεταλλευτεί εκεί ακριβώς όπου του χρειάζεται. Είτε είναι αυτό σε αρθρώσεις, σε κόκαλα ή σε αδύναμα μαλλιά.

Κολλαγόνο και παρενέργειες

Προς το παρόν δεν έχουν αναφερθεί παρενέργειες ή αντενδείξεις από κατανάλωση συμπληρωμάτων κολλαγόνου.

Ωστόσο κάποια σκευάσματα ενδέχεται να έχουν αλλεργιογόνα όπως ψάρι, όστρακα και αυγά. Άτομα με αλλεργίες καλό θα ήταν να αποφύγουν τη λήψη τέτοιων σκευασμάτων καθώς υπάρχει περίπτωση αλλεργικής αντίδρασης.

Κάποια άτομα επίσης σε σπάνιες περιπτώσεις παρατήρησαν κακή γεύση στο στόμα μετά από λίγη ώρα.

Σε κάποιους άλλους συμπληρώματα κολλαγόνου προκάλεσαν ήπια πεπτικά προβλήματα όπως φούσκωμα και καούρα.

Ωστόσο σε γενικές γραμμές τα συμπληρώματα κολλαγόνου θεωρούνται ακίνδυνα με ελάχιστες πιθανότητες παρενεργειών.

Σχετική έρευνα: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11071580

Τρόφιμα που περιέχουν κολλαγόνο

Το κολλαγόνο το συναντάμε σε συνδετικούς ιστούς ζώων. Μερικά παραδείγματα είναι το από το κοτόπουλο, το δέρμα από γουρούνι, μοσχάρι καθώς και από το ψάρι.

Τροφές που περιέχουν επίσης ζελατίνη όπως ο ζωμός από κόκαλα περιέχουν κολλαγόνο. Η ζελατίνη είναι μια πρωτεΐνη που παράγεται από το κολλαγόνο αφότου μαγειρευτεί.

Περισσότερη έρευνα χρειάζεται για να διευκρινιστεί εάν η κατανάλωση τροφών με κολλαγόνο αυξάνει τη βιοδιαθεσιμότητά του στον οργανισμό. Δεν υπάρχουν μελέτες σε ανθρώπους που να συγκρίνει την κατανάλωση τροφών που περιέχουν κολλαγόνο σε σχέση με τη λήψη συμπληρωμάτων κολλαγόνου.

Πρέπει να τονίσουμε πως τα πεπτικά ένζυμα του στομάχου μας διασπούν το κολλαγόνο σε μεμονωμένα αμινοξέα και πεπτίδια. Θεωρητικά ελάχιστο κολλαγόνο περνάει στο λεπτό έντερο ώστε να απορροφηθεί αυτούσιο.

Δεν ισχύει το ίδιο ωστόσο με αξιόπιστα συμπληρώματα διατροφής που κυκλοφορούν στην αγορά, καθώς το κολλαγόνο έχει διασπαστεί με τη μέθοδο της υδρόλυσης σε μικρά μόρια, οπότε και η απορρόφηση είναι πολύ μεγαλύτερη.

Έρευνες και μελέτες:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25884286
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24852756

Εάν σκέφτεστε να αγοράσετε κάποιο συμπλήρωμα κολλαγόνου η ομάδα της Healthia σας προτείνει να γνωρίσετε τα υψηλής ποιότητας προϊόντα COLLAGEN PLUS και XTRA BEAUTY που πληρούν τις πιο υψηλές προδιαγραφές ποιότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Δεν έχετε παρά να τα γνωρίστε τα με ένα κλικ.