Καφές. Οι ευεργετικές ιδιότητες, τα οφέλη, αλλά και οι παρενέργειες

Είναι μακράν το δημοφιλέστερο ρόφημα αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα με τη συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων να πίνει τουλάχιστον 1 καφέ την ημέρα, κάθε μέρα. Έξω από τα σύνορα της Ελλάδος, ο καφές είναι ένα από τα ροφήματα με τη μεγαλύτερη κατανάλωση παγκοσμίως.

Έχει όμως κατά καιρούς κατηγορηθεί πάρα μα πάρα πολλές φορές. Τον στοχοποιούν και τον ενοχοποιούν για διάφορους λόγους. Μερικά από τα ερωτήματα που υπάρχουν σχετικά την ασφάλεια του καφέ είναι:

• ποιος είναι ο πιο υγιεινός καφές;
• ενδέχεται ο καφές να είναι τοξικός;
• ξεμεθάει;
• βοηθάει στο hangover
• πόσοι καφέδες επιτρέπονται την ημέρα;
• έχει πεθάνει κανείς από υπερκατανάλωση καφέ;

Το μεγάλο ερώτημα όμως σχετικά με τον καφέ είναι το εξής:

Πόσους καφέδες πρέπει να πίνουμε στην πραγματικότητα;

Όπως θα δούμε παρακάτω η κατανάλωση καφέ με σύνεση και μέτρο έχει μια σειρά από ευεργετικά οφέλη για την υγεία του ανθρώπου. Ωστόσο η υπερκατανάλωση έχει παρενέργειες που επίσης θα δούμε παρακάτω.

Ο καρπός του καφέ περιέχει δεκάδες θρεπτικά και δραστικά συστατικά. Υδατάνθρακες, αλκαλοειδή, τριγονελλίνη, αμινοξέα, μαγνήσιο, κάλιο, χλωρογενικό οξύ, βιταμίνη Β3, λιγμάνες ίσα ίσα για να πάρετε μια ιδέα.

Η πιο γνωστή δραστική ουσία όμως που είναι συνώνυμο του καφέ είναι η καφεΐνη. Όλοι την γνωρίζουν ως μια διεγερτική ουσία που σε ξυπνάει το πρωΐ, ή σου δίνει ενέργεια όταν είσαι κουρασμένος. Και δεν είναι ψέμα.

Τα επιθυμητά αποτελέσματα της καφεΐνης βρίσκονται στο εύρος των 85-250mg. Τί σημαίνει αυτό σε ποσότητα; Η ιδανική ποσότητα καφέ την ημέρα για να έχουμε τα ευεργετικά αποτελέσματα που περιγράφουμε παρακάτω είναι 1 έως 3 φλιτζάνια καφέ, ανάλογα με το είδος και τη μέθοδο παρασκευής αλλά και την ευαισθησία του ατόμου. Πρέπει να τονίσουμε πως οι καπνιστές μεταβολίζουν την καφεΐνη εώς και 50% γρηγορότερα, πράγμα που σημαίνει πως είναι περισσότερο ανθεκτικοί σε αυτήν.

Η αμέσως επόμενη ερώτηση που θα ρωτήσει κάποιος είναι σχετικά τα διαφορετικά είδη καφέ, τα ροφήματα που περιέχουν καφεΐνη και την ποσότητα καφεΐνης που έχει το καθένα. Πάμε να δούμε τη σύγκριση:

Η περιεκτικότητα καφεΐνης ανάλογα με το τύπο ή το ρόφημα

• Καφές φίλτρου: ~100mg/ φλιτζάνι 200ml
• Στιγμιαίος καφές: ~ 80mg/ φλιτζάνι 200ml
• Εσπρέσο/ καπουτσίνο: ~ 80mg/ φλιτζάνι 60ml
• Ελληνικός καφές: ~ 40mg/ φλιτζανάκι 40ml
• Ενεργειακά ποτά: ~ 80mg/ συσκευασία
• Μαύρο τσάι: ~ 50mg/ φλιτζάνι 220ml
• Αναψυκτικά τύπου κόλα: ~ 30mg/ ποτήρι 250ml

Οι παρενέργειες της υπερκατανάλωσης καφέ και της καφεΐνης

Οι παρενέργειες του καφέ σχετίζονται με την καφεΐνη, όχι με κάποιο άλλο δραστικό συστατικό που περιέχει ο καφές. Οι παρενέργειες εμφανίζονται συνήθως με την κατανάλωση άνω των 250 – 500mg καφεΐνης και περιλαμβάνουν:

• τρόμος (τρέμουλο)
• άγχος και αναστάτωση
• εκνευρισμός με το παραμικρό
• ευερεθιστότητα
• αυπνία
• νευρικότητα
• υπερένταση
• συχνοουρία

Η κατανάλωση καφέ ενδέχεται να έχει κάποιες παρενέργειες ανεξαρτήτως εάν τον πίνετε με άδειο στομάχι ή γεμάτο. 

Για παράδειγμα η καφεΐνη είναι εθιστική. Κάποια άτομα με συγκεκριμένα γονίδια ενδέχεται να έχουν ιδιαίτερη ευαισθησία σε αυτό.

Η τακτική κατανάλωση καφέ μπορεί να αλλάξει τη βιοχημεία του εγκεφάλου. Σταδιακά χρειαζόμαστε μεγαλύτερη ποσότητα καφεΐνης για να αισθανθούμε τα ίδια αποτελέσματα.  

Ωστόσο η υπερκατανάλωση σχετίζεται με αυξημένα επίπεδα άγχους, ταχυκαρδίες, υπερένταση και μπορεί να οδηγήσει και σε κρίσεις πανικού. Ενδέχεται ακόμη να προκαλέσει και πονοκέφαλο ή ημικρανίες, ακόμη και να ανεβάσει την πίεση σε κάποια άτομα.

Καθώς η δράση της καφεΐνης μπορεί να διαρκέσει έως και 7 ώρες, ο καφές ενδέχεται να επηρεάσει τον ύπνο σας εάν τον καταναλώσετε αργά το απόγευμα.  

Τέλος η καφεΐνη περνά μέσα από τον πλακούντα της εγκύου και η επίδρασή του μπορεί να διαρκέσει έως και 16 ώρες, πολύ περισσότερο δηλαδή από έναν άλλον άνθρωπο, επηρεάζοντας ωστόσο και το μωρό που βρίσκεται στην κοιλιά της μητέρας.

Οι έγκυες γυναίκες κατά κανόνα δε θα πρέπει να καταναλώνουν πάνω από 1-2 κούπες καφέ (240–480 ml) την ημέρα, και κατά προτίμηση όχι αργά το απόγευμα.

Η κατανάλωση καφέ με άδειο στομάχι δεν επηρεάζει την ένταση των παραπάνω συμπτωμάτων. 

Σχετικές έρευνες και μελέτες:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20492310/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18305461/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3777290/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5445139/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4975726/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4668773/

Πότε ο καφές μπορεί να γίνει επικίνδυνος;

Σε μεγάλες ποσότητες ο καφές έχει προκαλέσει αρρυθμίες, κρίσεις πανικούς και εξάρσεις. Θάνατος μπορεί να προκληθεί με κατανάλωση άνω των 8 γραμμαρίων καφεΐνης, πράγμα απίθανο με ροφήματα καφέ καθώς θα ισοδυναμούσε με πάνω από 50 καφέδες.

Πρέπει να σημειωθεί πως έχουν σημειωθεί θάνατοι από καφεΐνη που ωστόσο δεν προέκυψαν από κατανάλωση καφέ αλλά από υπερδοσολογία καφεΐνης σε ταμπλέτες, ή από συνδυασμό χαπιών καφεΐνης με άλλα διεγερτικά όπως εφεδρίνη, συνεφρίνη και αμφεταμίνες.

Παρενέργειες επίσης εμφανίζονται από κατανάλωση καφεΐνης με αλκοόλ. Δεν είναι λοιπόν καλή ιδέα να συνδυάζουμε τα ενεργειακά ποτά με αλκοόλ όσο και αν είναι της μόδας.

Ο καφές με άδειο στομάχι προκαλεί προβλήματα πεπτικά; 

Έρευνες έχουν δείξει πως η πίκρα του καφέ διεγείρει την παραγωγή στομαχικών οξέων.

Κάποιοι πιστεύουν πως για αυτό το λόγο ο καφές ερεθίζει το στομάχι και ενδέχεται να πυροδοτήσει τα δυσάρεστα συμπτώματα που σχετίζονται με διαταραχές όπως το ευερέθιστο έντερο (IBS), και να προκαλέσει καούρες, έλκη, ναυτία, γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση και δυσπεψίες. 

Χωρίς να δείχνουν οι έρευνες άμεση σχέση με στομαχικά προβλήματα και διαταραχές, η γενικότερη σύσταση για άτομα που έχουν ευαίσθητο στομάχι είναι να μην πίνουν καφέ με άδειο στομάχι.

Άτομα που έχουν ευαισθησία στην καφεΐνη βρέθηκε πως τα συμπτώματα όπως καούρες, δυσπεψία και εμετός προκλήθηκαν ανεξαρτήτως της κατανάλωσης με άδειο ή γεμάτο στομάχι.

Καλό θα ήταν να ακούτε το σώμα σας και τις αντιδράσεις του. Εάν σας ενοχλεί η καφεΐνη και σας προκαλεί προβλήματα μην το αγνοείτε. 

Σχετικές έρευνες και μελέτες:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20070100/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5544304/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28675917/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12741451/

Αυξάνει τις ορμόνες που σχετίζονται με το στρες;  

Ένα άλλο κοινό θέμα συζήτησης είναι εάν η κατανάλωση καφέ με άδειο στομάχι αυξάνει την κορτιζόλη και κατ’ επέκταση τα επίπεδα του στρες. 

Η κορτιζόλη είναι μια ορμόνη που παράγεται στα επινεφρίδια και συμβάλλει στη ρύθμιση του μεταβολισμού, στην αρτηριακή πίεση και στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.

Ωστόσο, τα ανεβασμένα επίπεδα κορτιζόλης μακροπρόθεσμα ενδέχετε να προκαλέσουν μια σειρά από προβλήματα υγείας όπως οστεοπόρωση, υπέρταση, διαβήτης τύπου 2 και καρδιαγγειακά προβλήματα.

Τα επίπεδα κορτιζόλης κορυφώνονται γύρω στην ώρα που ξυπνάμε το πρωί και βγαίνουμε από το κρεβάτι. Κατά τη διάρκεια της μέρας πέφτουν και κορυφώνονται ξανά το βράδυ κατά τα πρώτα στάδια του βραδινού ύπνου.

Ο καφές διεγείρει την παραγωγή κορτιζόλης. Κάποιοι ισχυρίζονται πως η κατανάλωση καφέ με άδειο στομάχι μόλις ξυπνήσουμε ίσως εγκυμονεί κινδύνους.

Στην πραγματικότητα ωστόσο, άτομα τα οποία καταναλώνουν τακτικά καφέ δεν φαίνεται να παρουσιάζουν μεγάλη αύξηση στα επίπεδα κορτιζόλης λόγω της καφεΐνης. Επίσης υπάρχουν ελάχιστες αποδείξεις πως με γεμάτο στομάχι η επίδραση στα επίπεδα κορτιζόλης μετριάζεται.

Πρέπει να τονίσουμε ωστόσο πως ακόμη και αν δεν πίνετε καφέ συχνά, η αύξηση στα επίπεδα κορτιζόλης είναι προσωρινή. Είναι λάθος να πιστεύουμε πως αυτή η προσωρινή αύξηση της κορτιζόλης μπορεί να προκαλέσει μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας.  

Η αρνητική επίδραση της αυξημένης κορτιζόλης πολύ περισσότερο έχει να κάνει με άλλες ορμονικές ανωμαλίες όπως το Σύνδρομο Cushing παρά με την κατανάλωση καφέ. 

Σχετικές έρευνες και μελέτες:
https://www.niddk.nih.gov/health-information/endocrine-diseases/cushings-syndrome
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2257922/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4791892/

Ο καφές βοηθάει στην προσπάθεια απώλειας βάρους

• Συμβάλλει στην προσπάθεια απώλειας βάρους καθώς έχει επιταχύνει το μεταβολισμό
• Η κατανάλωση καφέ πριν την προπόνηση αυξάνει τις καύσεις και τις επιδόσεις
• Αυξάνει τα επίπεδα ενέργειας στο σώμα
• Μειώνει το αίσθημα της πείνας
• Βοηθάει στη γαστρική κένωση
• Έχει ελάχιστες θερμίδες (ο σκέτος)
• Προστατεύει από την εμφάνιση διαβήτη τύπου 2 καθώς επιδρά στο γλυκαιμικό δείκτη

Ο καφές συμβάλλει στην καλή υγεία της καρδιάς

• Έχει προστατευτική δράση στο ενδοθήλιο των αγγείων
• Προστατεύει από καρδιαγγειακά νοσήματα
• Μειώνει την πιθανότητα εμφράγματος του μυοκαρδίου
• Συμβάλλει στη μείωση των αρρυθμιών

Ωστόσο η κατανάλωση καφέ πρέπει να γίνεται με μέτρο ενώ η κατανάλωσή του πρέπει να αποφεύγεται από άτομα τα οποία έχουν ήδη καρδιαγγειακά, ηπατικά προβλήματα ή νεφρική ανεπάρκεια.

Ο καφές έχει αντικαρκινική δράση

• Συμβάλλει στην άμυνα ενάντια στον καρκίνο των νεφρών
• Συμβάλλει στην άμυνα ενάντια στον καρκίνο του εντέρου
• Μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του ήπατος
• Μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του προστάτη

Ο καφές είναι σύμμαχος της καλής λειτουργίας του εγκεφάλου

• Βελτιώνει τη μνήμη
• Βοηθά στην πνευματική εγρήγορση
• Μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου Πάρκινσον
• Μειώνει το ρυθμό εξέλιξης των εκφυλιστικών ασθενειών του εγκεφάλου
• Μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης της νόσου του Πάρκινσον και του Αλτσχάϊμερ
• Βοηθάει στην κωδικοποίηση της πληροφορίας

Λοιπές ευεργετικές ιδιότητες και οφέλη της κατανάλωσης καφέ

• Αυξάνει τα φιλικά βακτήρια στο σώμα
• Προστατεύει το DNA από οξείδωση
• Είναι πλούσιος σε αντιοξειδωτικά
• Συμβάλλει στην καλή λειτουργία του ήπατος
• Μειώνει τις πέτρες στα νεφρά
• Έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες

Καφεΐνη σε συμπληρώματα διατροφής για αδυνάτισμα

Στη Healthia χρησιμοποιούμε την καφεΐνη για τις ευεργετικές της ιδιότητες σε δύο εξαιρετικές φόρμουλες αδυνατίσματος. Το XTREME LYPOLISIS και το MY6PACK.

Αποτελούν τις 2 κορυφαίες φόρμουλες σε συμπλήρωμα που κυκλοφορούν σήμερα στην Ελλάδα.

Εκτός από τις παραπάνω δύο φόρμουλες η ομάδα της

Healthia διαθέτει την πιο ισχυρή φόρμουλα πράσινου καφές που κυκλοφορεί. Το SUPERIOR GREEN COFFEE. Μπορείτε να τα δείτε στο κάτω μέρος της σελίδας.